Geraardsbergen
J.-P. Cluysenaar gaf in 1855 bij Van Der Kolk in Brussel in opdracht van de Chemin de fer de Dendre-et-Waes (d' Ath à Lokeren) et de Bruxelles vers Gand par Alost het boek Bâtiments des stations et maisons de gardes uit. Ook het symmetrische stadsstation van Geraardsbergen wordt afgebeeld. Bij de zichtkaarten vindt u een uitvoerige beschrijving van de indeling van het grondplan. Verzameling Steven De Schuiteneer
Jean-Pierre Cluysenaar ontwierp voor Geraardsbergen en Aalst ook een aantal dienstgebouwen zoals magazijnen en loodsen. Het ontwerp van het magazijn te Geraardsbergen was vrij eenvoudig van opzet. Verzameling Steven De Schuiteneer
Cluysenaar ontwierp voor Aalst en Geraardsbergen ook een remise pour voitures die voorzien was van een stoommachine en twee draaischijven om de rijtuigen te rangeren en te onderhouden. Verzameling Steven De Schuiteneer
Prachtige kaart anno 1900 van het oude stationsgebouw van Geraardsbergen dat door Jean-Pierre Cluysenaar werd ontworpen. Hij bouwde dit zogenaamd stadsstation (ook te Lessen, Ninove, Aalst, Lokeren en Dendermonde) rond 1855 of 1856 (?) in Vlaamse neo-renaissancestijl. Het symmetrisch gebouw met een centraal gedeelte (dienstlokaal), een linkervleugel (wachtzaal) en een rechtervleugel (goederendepot). Verzameling Steven De Schuiteneer
Detailzicht (1900) van het centraal gebouw en de rechtervleugel. Het centraal gedeelte bestond uit een gang en twee bureaus waarvan één voor de stationchef. Aan de straatkant van de rechtervleugel was het depot voor (kleine) goederen en achteraan een magazijn. Het gebouw was onder het centrale deel zelfs onderkelderd. Let op het wapenschild van Geraardsbergen in het fronton. Verzameling Steven De Schuiteneer
Een mooie postkaart uit 1906 van het toenmalige Cluysenaarstation van Geraardsbergen. De kaart werd uitgegeven door G. Broeckaert, papierhandel op het Stationsplein van Geraardsbergen. Verzameling Steven De Schuiteneer
In de eerste helft van de vorige eeuw werd het station van Geraardsbergen vergroot. Het centrale gebouw vergrootte ten nadele van de rechtervleugel (het goederendepot). Waarschijnlijk is de uitbouw van een apart goederendepot (nu in dienst als depot voor de machinisten en treinbegeleiders) één van de redenen van inkrimping. Verzameling Steven De Schuiteneer.
Een zicht op het station van Geraardsbergen anno 1910. Toentertijd lagen drie sporen voor de ontvangst van reizigerstreinen, de rest diende voor het uitwijken van treinen en het ontvangen van goederenwagens, zoals die ene wagon uiterst rechts die net wordt gelost. Let op het één PK-tje en het doodspoor naar de huidige bundel Ezelsberg. Verzameling Steven De Schuiteneer.
Het station van Geraardsbergen in oorlogstijd. Een zeldzaam beeld uit W.O. I. Papieren van reizigers en lading worden streng gecontroleerd. Het grote huis links op de foto staat er nog steeds. De perrons zijn in de loop der jaren verhoogd. Verzameling Steven De Schuiteneer.
De lens die de fotograaf gebruikte, was niet loepzuiver, maar het blijft een uniek beeld van het vergrote station uit een tijd waarbij men nog gewoon via het spoor naar het andere perron kon. Verzameling Steven De Schuiteneer.
Op 10 mei 1940 viel Duitsland België binnen en de verdediging door Britse troepen van Geraardsbergen bestond erin om naast beschietingen van de oprukkende Duitsers uit Edingen en Lessines ook de twee Denderbruggen op te blazen en het station in brand te steken om te voorkomen dat omliggende panden werden beschadigd. Op 17 mei 1940 werd het trieste lot van dit mooie Cluysenaarstation bezegeld... Verzameling S. De Schuiteneer
Op 17 mei 1940 werd het oude Cluysenaarstation verwoest door een brand. Het “nieuwe” station van Geraardsbergen werd ontworpen in de periode 1944-1946. Het werd destijds omschreven als een ultra-modern station. Eigenlijk was het al klaar in 1944, maar pas in september 1946 werd het ingehuldigd in aanwezigheid van minister Rougvaux. De prentkaart dateert van rond 1955. Verzameling Steven De Schuiteneer
Knappe overzichtsfoto uit 1984 van het dieselparadijs Geraardsbergen. Diesellocs van de reeks 62 maken hier de dienst uit. Motorwagen 4604 (stelplaats Ath) is net vertrokken richting Lessines-Ath. Deze serie van 20 motorwagens werd in 1952 gebouwd. Motorwagen 4604 werd in 1987 buiten dienst gesteld. Links vangen we een glimp op van de reeds lang afgebroken watertoren, bovenaan rechts is de goederenloods nog volop in gebruik. Foto Manu Justens
Een foto uit augustus 1987. Vele pendelaars naar Brussel herinneren zich levendig de oude M5-rijtuigen in karakteristieke kleurstelling. De reizigers naar Gent zien in gedachten nog de oude M2-rijtuigen met dieselloc aan het perron verschijnen. Bemerk nog het oude dienstgebouw rechts van het stationsgebouw dat destijds ingericht was als depot voor de machinisten. Uiterst links (aan de oranje bus) de oude goederenloods, in de jaren 90 omgebouwd tot personeelsruimte voor treinbegeleiders en machinisten. Foto Steven De Schuiteneer
Het station van Geraardsbergen in oktober 2008. Voor de laatste poging tot renovatie moeten we al terug naar midden jaren 80 toen niet alleen de watertoren ter bevoorrading van de stoomlocomotieven werd afgebroken, de perrononderdoorgang richting Papiermolenstraat werd doorgetrokken én deze bushaltes werden aangelegd. Net zoals in Ninove is ook in Geraardsbergen de stationsomgeving nog teveel een kale steenvlakte. Foto Steven De Schuiteneer
Een postkaart uit het begin van de 20ste eeuw van de spoorwegtunnel onder de Hoge Buizemont (Overboelare) kant Moerbeke. De tunnel werd in 1866 voltooid en is 401 meter lang. De werkmannen die we op de foto zien werden geportreteerd kant Moerbeke (sporen lopen hier recht de tunnel in). Aan de andere zijde (Geraardsbergen) vertonen de sporen een lichte boog. Verzameling Steven De Schuiteneer
Een bijzonder beeld van de tunnel onder de Hoge Buizemont te Geraardsbergen. Op deze zichtkaart uit 1904 zijn nog 2 sporen beschikbaar terwijl de treinen nu via een verstrengeld spoor de tunnel doorrijden. Verzameling Yvan Decoster
Zicht op de overweg (den travèrs) aan de Kalottenberg te Geraardsbergen anno 1900. Meer dan 100 jaar later valt nog weinig te herkennen : de overweg werd vervangen door een viaduct. Enkel het hoekhuis links vooraan (Estaminet) bestaat nog steeds (Papiermolenstraat). Verzameling Steven De Schuiteneer
Zicht op de vroegere overweg 93 (Steenweg van Lessen naar Geraardsbergen). We kijken richting centrum Geraardsbergen en zien links de romp van de oude molen (nu Papiermolenstraat). Enkele sporen vooraan rechts (met ontdubbeling) zijn tekend voor de vele aansluitingen begin 20ste eeuw (Fabrique de Produits Chimiques, Fabrique d'Allumettes Belges, Maquestiau). Aan de overzijde van de overweg was seinhuis II gevestigd (seinhuis I bevond zich in de bundel Ezelsberg). Verzameling Steven De Schuiteneer
Een detailzicht op de oude blokpost 10 van Geraardsbergen, die tot in de jaren 70 op perron 4 - 5 was gevestigd. Deze foto werd wellicht gemaakt bij de indienststelling van deze blokpost. Dit seinhuis op perron 4/5 dat in dienst gesteld werd in 1936 was een elektrisch seinhuis type ACEC. De veiligheidsvoorwaarden werden verwezenlijkt door mechanische inklinkingen met stalen nokken en latten. De controle en bediening van de wissels en de seinen gebeurde elektrisch. Het seinhuis werd in 1977 vervangen door een seinhuis type al-relais dat ondergebracht was in het stationsgebouw naast perron 1. Sedert 19 december 2015 is ook dat seinhuis buiten dienst en worden de seininstallaties van Geraardsbergen bediend vanuit de EBP post B2 Denderleeuw. Met dank aan Infrabel.
Bijna alles is geschiedenis op deze foto van J. Bazin, genomen op perron 2/3 te Geraardsbergen op 13 mei 1961. Stoomloc 29.136 staat vertrekkensklaar richting Lessines of Edingen. In het oude seinhuis op perron 4/5 heerst nog drukte (bemerk de fietsen). De oude waterpomp (om de stoomlocs te voorzien van water) is vandaag de dag verdwenen, maar een deel van de kasseien is bijna 50 jaar later nog steeds aanwezig aan het uiteinde van het perron kant Viane-Moerbeke. Verzameling Steven De Schuiteneer.
Op 13 mei 1961 zit Geraardsbergen nog volop in het stoomtijdperk. Links zien we een stoomloc van het type 64, rechts van de reeks 29 waaraan enkele R-rijtuigen hangen, die werden ingezet op secondaire lijnen. Uiterst rechts nog oude GCI-rijtuigen (houten drie-assige rijtuigen, uit dienst genomen in 1960 !). Op perron IV/V leggen werkmannen betontegels. De aanvoer van het materiaal gebeurde met een goederenwagen. In de verte is nog de "passerelle" over de OW93 (afbraak 1971) zichtbaar. Foto J. Bazin.
Seinhuisbrand B.10 (06/02/13)
Op 6 februari 2013 rond 4.35 uur, viel een 3kV bovenleiding op het spoor waardoor het onderstation (voeding) en het (all relais) seinhuis van blok 10 zwaar beschadigd werden door brand/kortsluiting. Het ganse seinwezen viel uit waardoor FGRA plots afgesneden werd van het net. Op 11 februari 2013 werd beslist het seinhuis opnieuw te herstellen. Foto Steven De Schuiteneer
Vanaf 07/02 kon in de namiddag door het vastleggen van de wissels en installatie van een wit rangeersein op het inritsein W10 Y Nederboelare (het sein kleine beweging) een treindienst voorzien worden tussen FDD en Ath via spoor 2 en 3. Motorstel 771 verzekert op maandag 11 februari 2013 een trein Aalst - Geraardsbergen - Ath (L1762). Foto Steven De Schuiteneer
Alhoewel de treindienst te Geraardsbergen na de brand in het seinhuis zeer beperkt geëxploiteerd kan worden (lijn 122 Geraardsbergen - Zottegem en lijn 123 Geraardsbergen - Edingen blijven verboden voor treinverkeer), was er op maandag 11 februari toch goederenverkeer te zien op lijn 90 Ath - Denderleeuw. Hier doortocht net voorbij de Y Nederboelare van een trein met wissels uit Bascoup naar Oostende-Zeehaven. Foto Steven De Schuiteneer
Spoorlijnen 122 en 123 bleven buiten dienst en werden bewaakt aan de overwegen d.m.v. rode vlaggen, klappers en een rood licht. Hier een beeld aan overweg 53 Astridlaan Geraardsbergen (9 februari 2013). Vanaf 6 februari werd een busdienst naar Lierde en Zottegem ingelegd en een busdienst tussen Geraardsbergen en Edingen (rechtstreeks) en een omnibus via de haltes van lijn 123. Foto Ben Lanoot
Het station FGRA werd plots omgetoverd van een druk spoorwegknooppunt in een doodse ijzeren woestenij : alle treinstellen werden tegen donderdagochtend 7 februari 2013 weggesleept. Het goederenverkeer werd grotendeels omgeleid. 09/02/13. Foto Ben Lanoot
Op zaterdag 2 maart 2013 (drie weken na de brand in het seinhuis) komt blok 10 in Geraardsbergen weer in bedrijf. Een speciale slijptrein (Speno) ontroest die dag aan 10 km/u de sporen op lijn 122 tussen Zottegem en Geraardsbergen en op lijn 123 tussen Geraardsbergen en Edingen. De slijptrein (hier tussen Herne en Edingen) zal zo dadelijk op spoor 5 te Edingen binnenrijden. Foto Steven De Schuiteneer
Luciferindustrie
Als centrum van de luciferindustrie telde Geraardsbergen in de vorige eeuw tal van lucifersbedrijven. Twee bedrijven hadden destijds een aansluiting op het spoorwegnet. Het eerste bedrijf (Fabriques Belges d'Allumettes) produceerde lucifers t.h.v. de Kleine Hunnegemkouter. In april 1922 kreeg dit bedrijf toelating voor de aanleg van een spoorwegaansluiting. Eind 1954 stopte de productie en het bedrijf werd in de jaren 70 afgebroken. Ook de aansluiting verdween volledig. Kaart Steven De Schuiteneer
In mei 1939 startten de werkzaamheden met de bouw van een luciferfabriek in de Gaverstraat te Overboelare onder de naam Union Allumetière. Het is niet bekend wanneer de uitgebreide aansluiting werd aangelegd, maar pas in 1982 werd de aansluiting opgedoekt. Tot vandaag zijn nog enkele sporen zichtbaar richting verlaten Unalitfabriek. Foto Steven De Schuiteneer
Union Allumetière veranderde in 1976 haar naam in de NV Unal en in 1980 werd de groep Union Match. De sporen blijven tot vandaag zichtbaar op de site dat nu als bedrijventerrein dienst doet. Hier één van de sporen richting station van Geraardsbergen. Foto Steven De Schuiteneer
Reizigers- en goederenverkeer
De eerste grote serie elektrische motorstellen van de NMBS vormden de reeks AM54 (°1954) en 79 eenheden tellende (nummers 050-128). Typisch zijn de gebogen vensterramen aan de bestuurdercabines in vgl met andere motorstellen. Eind 1995 werden ze uitgerangeerd . Meerdere werden hierop verkocht aan Italiaanse groepen (o.a. SATTI)terwijl anderen reeds omgebouwd werden tot postmotorstellen (1988, 15 stuks, ondertussen ook al buiten dienst en vervangen door vrachtwagens). De foto toont stel 125 te FGRA op spoor 6 op 28.05.1995, enkele maanden voor haar schrapping en later verschroting. Foto Ben Lanoot
Tijdens het weekeinde worden klassieke stellen ingezet op stoptreindiensten naar Ath, Edingen en Aalst. Op 15 november 1998 wacht gemoderniseerde Budd 136 op zijn vertrek naar Ath. Foto Ben Lanoot
De NMBS bezat een reeks motorstellen (° 1956) met een carrosserie uit gelast roestvrij staal i.p.v. stalen platen zoals bij andere bouwreeksen. De Budds (genoemd naar het Amerikaanse Budd-procede) hadden tevens een houten interieur. Ondanks hun modernisering verdwenen ze kort daarop van het Belgisch spoor richting een Italiaanse operator... De 148 eventjes op rust in de kleine bundel, kant spoor A. Foto Ben Lanoot
Een leuk detail met aanduiding van tweede klasse van niet-gemoderniseerd motorstel 148, let op het bordje onder het cijfer ! In eerste klasse was plaats voor 28 reizigers, in tweede klasse voor 143 reizigers. Eind 1999 was het definitief gedaan met dit buitenbeentje onder de klassieke motorstellen. 16 juli 1998. Foto Ben Lanoot
Stel 192 heeft zojuist de vertakking naar Lessines-Ath gekruist en zal dadelijk de brug over de Dender overschrijden. Sinds december 2006 is men, als gevolg van de massale inzet van M6-rijtuigen, begonnen met het schrappen van deze "tweetjes" waaronder de 192. 24 maart 2002. Foto Ben Lanoot
Een ander zicht op de brug over De Dender (kant Lessen) met stel 192 erop. 24 maart 2002. Foto Ben Lanoot
De klassieke motorstellen AM62-66 zijn aan hun zwanenzang bezig. Gelukkig stond er op zaterdag 26 oktober 2013 nog eentje in Geraardsbergen. Deze trein zou op maandag vertrekken als trein 7952 van FGRA naar FDD. In dat weekeinde waren nog precies 2 klassieke motorstellen in dienst : 204 en 228. Stel 204 hield het uiteindelijk het langst uit en beëindigde haar dienst op vrijdag 8 november 2013 in Arlon. Einde van een tijdperk ! Foto Steven De Schuiteneer
Lijn 123 heeft één opvallend kunstwerk : de brug over de Dender. Ten tijde van de bloeiende luciferindustrie was deze brug dubbel zo breed als nu om de fabriek Union Allumetière te bedienen. De ijzeren spoorwegbrug werd gebouwd door SA John Cockerill te Seraing, mat bijna 40m lengte, 6m hoog en woog zowat 100 ton. Anno 2005 kan men enkel nog restanten terugvinden in de vorm van steunbalken van waarop deze foto geschoten werd. Stel 206 rept zich naar FNG op een zonnige zondagmorgen 02 juni 2002. Foto Ben Lanoot
Stel 225 niet ver van de Y Nederboelare en zijn eindbestemming FGRA. 31 maart 2007. Foto Steven De Schuiteneer
Motorstel 262 in de sobere groene livrei en de pas gereviseerde 6216 rusten uit te FGRA op één van de uitwijksporen kant Stationsplein. Foto Ben Lanoot
Van december 2005 tot december 2006 verzorgden de AM80 Break motorstellen de L-treinen tussen Geraardsbergen en Aalst. Op de sneeuwgrijze ochtend van 28 december staat Break 358 op het punt om de vertakking Nederboelare te passeren naar zijn eindstation Geraardsbergen. Foto Steven De Schuiteneer
De motorstellen type Break werden tot december 2005 ingezet op de verbinding G'bergen - Brussel - Leuven. Een eerste stel vertrekt naar Edingen via Herne dat daar gekoppeld zal worden aan het stel dat eerder uit FGRA vertrok richting Lessines en Ath (en Edingen). Op 30 juli 2003 staat de 418 vertrekkensklaar op spoor 5. Foto Ben Lanoot